مذاکرات حساس صلح در برلین برای پایان جنگ روسیه و اوکراین وارد روز دوم خود شد. رئیسجمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی دیروز دوباره با استیو ویتکاف (فرستاده ویژه دونالد ترامپ) و جرد کوشنر (داماد ترامپ) دیدار کرد. این نشستها که دیروز بیش از پنج ساعت طول کشید، براساس طرح ۲۰مادهای پیشنهادی آمریکا پیش میرود و شامل موضوعاتی مانند آتشبس، تضمینهای امنیتی و مسائل اقتصادی است. ویتکاف از پیشرفت زیاد در روز اول خبر داد، اما منابع نزدیک به مذاکرات میگویند اختلافات اصلی، بهویژه بر سر اراضی اشغالی و قدرت واقعی تضمینهای امنیتی، همچنان حلنشده باقی مانده است.
زلنسکی پیش از آغاز مذاکرات دیروز اعلام کرد اوکراین آماده است فعلاً از آرزوی بلندمدت خود برای عضویت در ناتو دست بردارد. او این را یک «مصالحه بزرگ» از سوی کییف توصیف و تأکید کرد در ازای آن، نیاز به تضمینهای امنیتی قوی و الزامآور از آمریکا و اروپا دارد؛ تضمینهایی مشابه ماده ۵ ناتو که دفاع جمعی را تضمین میکند. زلنسکی گفت: عضویت در ناتو همیشه اولویت ما بوده، اما برخی شرکا حمایت نکردند.
حالا به دنبال تضمینهای دوجانبه با آمریکا و حمایت اروپا، کانادا و دیگران هستیم تا از حمله دوباره روسیه جلوگیری شود.این موضع زلنسکی که در رسانههایی مانند رویترز، الجزیره و نیویورک تایمز بازتاب گستردهای داشت، یکی از خواستههای اصلی روسیه را برآورده میکند: جلوگیری دائمی از گسترش ناتو به شرق. اما زلنسکی قاطعانه با واگذاری اراضی تحت کنترل فعلی اوکراین مخالفت کرد و پیشنهاد آتشبس براساس خطوط تماس کنونی را عادلانهترین گزینه نامید.
عجله آمریکا برای پایان جنگ
دولت ترامپ فشار میآورد جنگ سریعتر پایان یابد. ویتکاف و کوشنر که پیشتر با پوتین در مسکو دیدار کردهاند، بر تعلیق طولانی یا دائمی عضویت اوکراین در ناتو تأکید دارند و تضمینهای جایگزین پیشنهاد میکنند، اما مشروط به توافق کلی. تمرکز آمریکا بر پایان سریع درگیری و همکاری اقتصادی آینده، از جمله بازسازی مشترک است. ترامپ از پیشرفتها راضی به نظر میرسد، اما از تأخیرها ابراز خستگی کرده است.
روسیه موضع سختتری دارد. کرملین عدم الحاق اوکراین به ناتو را سنگ بنای هر توافقی میداند و باید دائمی باشد. مسکو بر کنترل کامل مناطق اشغالی دونباس و حفظ نیروهای خود در مناطق غیرنظامی اصرار دارد. کرملین همچنین مخالف هرگونه تضمین امنیتی قوی برای اوکراین بوده و خواستار خنثی ماندن کامل کییف و عدم حضور نیروهای ناتو است. مشاور پوتین هشدار داده تغییرات پیشنهادی اروپا در طرح صلح ممکن است با مخالفت شدید روسیه روبهرو شود.
اروپا شامل آلمان، فرانسه و بریتانیا اگر لازم باشد از تعلیق عضویت ناتو حمایت میکند، اما بر تضمینهای قوی جایگزین پافشاری دارد. رهبران اروپایی پیشنهاد عضویت سریعتر اوکراین در اتحادیه اروپا را به عنوان جبران مطرح کردهاند و مخالف واگذاری اراضی هستند. آنها آماده مشارکت در تضمینهای امنیتی، حتی با نیروهای احتمالی و استفاده از داراییهای مسدودشده روسی برای بازسازی اوکراین هستند. امروز رهبران اروپایی به برلین میروند تا موضع مشترک خود را تقویت کنند و از فشار بیش از حد آمریکا بر کییف انتقاد دارند.
نشستهای بعدی مذاکرات
مذاکرات برلین تا روز گذشته ادامه داشت و شامل دیدارهای جداگانه با رهبران اروپایی مانند فردریش مرتس (صدراعظم آلمان)، امانوئل مکرون (رئیسجمهور فرانسه) و کییر استارمر (نخستوزیر بریتانیا) بود. همچنین یک شام کاری با حضور این رهبران و احتمالاً نمایندگان آمریکا برنامهریزی شده بود. تاکنون هیچ نشست بعدی رسمی پس از برلین اعلام نشده، اما منابع نزدیک به مذاکرات اشاره دارند پیشرفتها ممکن است به دیدارهای مستقیمتر با روسیه یا جلسات گستردهتر منجر شود. روسیه منتظر بهروزرسانی از آمریکاست و کرملین تأکید کرده هر توافق نهایی باید خواستههای مسکو را پوشش دهد.
وضعیت بدهیهای اوکراین
حالا که پس از چهارسال کورسوی امیدی برای مردم اوکراین ایجاد شده، بد نیست نگاهی اجمالی به تبعات اقتصادی جنگ برای آنها بیندازیم. جنگ سبب افزایش چشمگیر بدهیهای اوکراین شده است. تا اواسط ۲۰۲۵، بدهی عمومی و تضمینشده اوکراین به حدود ۱۹۴ میلیارد دلار رسیده که بیش از ۱۰۰ درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل میدهد (پیشبینی صندوق بینالمللی پول برای ۲۰۲۵ بیش از ۱۱۷ درصد است). بدهی خارجی عمومی حدود ۱۱۵ میلیارد دلار است و اصلیترین اعتباردهندگان، نهادهای بینالمللی و دولتی هستند:
اتحادیه اروپا: حدود ۵۰ میلیارد دلار (بزرگترین اعتباردهنده)
بانک جهانی: حدود ۲۰ میلیارد دلار
صندوق بینالمللی پول: حدود ۱۸ میلیارد دلار
کانادا و ژاپن: در مجموع حدود ۶ میلیارد دلار
اعتباردهندگان خصوصی خارجی: حدود ۲۰ میلیارد دلار
این بدهیها عمدتاً به صورت وامهای ترجیحی برای حمایت بودجهای، نظامی و بازسازی بودهاند. اوکراین در سالهای اخیر بازسازیهایی انجام داده (مانند اوراق قرضه در ۲۰۲۴) و پرداختها به صندوق جهانی پول در ۲۰۲۵ افزایش خواهد یافت، اما بخش عمده بدهیها مشروط به اصلاحات اقتصادی است. تحلیلگران هشدار میدهند بدون صلح پایدار، خطر ورشکستگی افزایش مییابد.
این مذاکرات که بخشی از تلاش گسترده ترامپ برای صلح سریع است، میتواند نقطه عطفی در جنگ نزدیک به چهار ساله باشد. اما تحلیلگران هشدار میدهند اختلافات عمیق بر سر اراضی دونباس و جزئیات تضمینها ممکن است فرایند را طولانی کند. جهان چشم به نتایج نهایی دوخته و امیدوار است این نشستها به آتشبس پایدار منجر شود.
خبرنگار: نیکپندار
نظر شما